آواز «چلچله»، بذر توسعه سرمایه انسانی در خاک معدن/ "اسمیران" چگونه آموزش را به مزیت رقابتی تبدیل می‌کند؟

تیتر 20- در صنایع ایران که فولاد، شریان توسعه و معدن، ریشه آن است، آموزش نیروی انسانی، ضرورتی استراتژیک به شمار می‌رود. شکاف بین فناوری و مهارت در زنجیره معدن و فولاد، بسیاری از ظرفیت‌ها را نیمه‌فعال نگه داشته است. در این شرایط، گروه بین‌المللی اسمیران با رویکردی نوین، آموزش را از حاشیه به متن آورده و با طرح «چلچله» نشان می‌دهد آینده این صنعت، در اعماق زمین نیست، بلکه در عمق دانش و توان نیروی انسانی نهفته است.

صنعت معدن و فولاد، شاهرگ توسعه اقتصادی بسیاری از کشورها، از جمله ایران است. سهم قابل‌توجه صنایع معدنی در تولید ناخالص داخلی و اشتغال‌زایی، نشان می‌دهد هرگونه ناکارآمدی در این زنجیره، پیامدهای ناخوشایندی برای اقتصاد ملی در پی خواهد داشت.

طبق گزارش World Steel Association (موسسه جهانی فولاد) صنعت فولاد به‌طور مستقیم حدود ۶.۱ میلیون نفر اشتغال ایجاد کرده است. همچنین با احتساب تأثیرات زنجیره تأمین و صنایع وابسته، این میزان به حدود 40 تا 50 میلیون نفر در سطح دنیا می‌رسد. همچنین صنعت فولاد، به‌طور میانگین حدود ۲ تا ۳ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) جهان را تشکیل می‌دهد.

گزارش مرکز آمار با عنوان «چكيده نتايج طرح آمارگيري از معادن در حال بهره‌برداري كشور-1401» نیز آمار شاغلان این حوزه را بیش از 130 هزار نفر و منابع تخصصی صنعت فولاد، آن را بیش از 200 هزار نفر اعلام کرده‌اند. همچنین سهم این صنعت در تولید ناخالص داخلی در ایران، بالغ بر 5 درصد و از میانگین جهانی، حدود 3 درصد بالاتر است.

بااین‌همه، علی‌رغم تأثیرگذاری بالا و سهم فزاینده صنایع معدنی و فولادی در رشد اقتصادی ایران، کمبود نیروی متخصص و نقص مهارت، یکی از مهم‌ترین موانع رشد پایدار این بخش است و همین امر، آموزش هدفمند را ضروری می‌سازد.

از «اسمیران» تا «چلچله»: مزیت رقابتی آموزش

گروه بین‌المللی اسمیران با رویکرد راهبردی به مقوله آموزش نیروی انسانی، الگویی جذاب و هدفمند ایجاد کرده است. پروژه «چلچله»، دومین برنامه آموزشی و استخدامی این گروه، بعد از «دارالفنون فولاد ایران» است که نمونه‌ عملی تبدیل آموزش به مزیت رقابتی در زنجیره معدن و فولاد محسوب می‌شود.

این برنامه، با تمرکز بر شناسایی و پرورش نیروهای با استعداد، مهارت‌های فنی و تخصصی شرکت‌کنندگان را ارتقا می‌دهد و با ارائه حقوق پایه و بیمه، انگیزه لازم برای استمرار یادگیری را فراهم می‌آورد. ویژگی کلیدی این پروژه، پیوند مستقیم آموزش با فرصت‌های استخدامی است. بر این اساس، آموزش صرفاً فرایند تئوریک نیست، بلکه راهکار عملی برای تقویت منابع انسانی و جایگزینی نخبگان در بخش‌های کلیدی صنعت است.

سرمایه‌گذاری صنایع در آموزش: از جهان تا ایران

تحقیقات جهانی در حوزه مدیریت منابع انسانی صنعتی نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری در آموزش، نه‌تنها باعث افزایش بهره‌وری می‌شود، بلکه نرخ ماندگاری کارکنان متخصص را به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.

بر اساس مطالعات موسسه ژاپنی سیاست و آموزش نیروی کار (JILPT, 2022) و گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD, 2023)، صنایع سنگین ژاپن، به‌ویژه فولاد و خودروسازی، با اجرای برنامه‌های آموزشی ساختاریافته، به‌طور محسوسی نرخ ترک خدمت را کاهش و رضایت شغلی را افزایش داده‌اند.

تجربه اسمیران با اجرای پروژه چلچله و استخدام افراد مستعد نیز همسو با این یافته‌هاست. این ابتکار ارزشمند بیانگر این است که حتی در صنایع پرریسک و تخصصی مانند معدن، تربیت نیروی انسانی متعهد و ماهر، با برنامه‌ریزی دقیق میسر است.

یکی از شاخص‌های موفقیت پروژه چلچله، جذب و نگهداشت نیروی متخصص است. در زنجیره معدن و فولاد، مهارت‌های فنی و دانش عملی، به اندازه سرمایه‌گذاری مالی اهمیت دارند. فقدان نیروی ماهر می‌تواند تولید را با اختلال مواجه کند و افزایش هزینه‌ها و زمان توقف خط تولید را به همراه داشته باشد. لذا اسمیران با شناسایی نقاط ضعف نیروی انسانی و طراحی آموزش‌های عملی-کارگاهی، خلأهای مهارتی را پر می‌کند و با ایجاد مسیر شغلی مشخص، انگیزه و وفاداری افراد به سازمان را افزایش می‌دهد.

تأثیرات سه‌گانه آموزش هدفمند

پرورش نیروی انسانی متخصص، اثرات چندوجهی بر توسعه پایدار صنعت دارد. نخست اینکه با ارتقای دانش فنی و مدیریتی کارکنان، بهره‌وری کل زنجیره، افزایش می‌یابد. دوم اینکه تثبیت مهارت‌ها و دانش در بین کارکنان، خطر خروج سرمایه انسانی را کاهش می‌دهد و سوم اینکه آماده‌سازی نسل جدید متخصصان، صنعت را قادر می‌سازد با نوآوری‌ و فناوری‌ جدید همگام شود.

در این راستا، پروژه چلچله، با استخدام افراد مستعد بعد از طی دوره آموزشی یک‌ساله، نقش محرک راهبردی برای دستیابی به این اهداف را ایفا می‌کند.

همگرایی آموزش، استخدام و توسعه

در شرایط رقابتی امروز، موفقیت شرکت‌ها و صنایع معدنی فقط به سرمایه مالی و تکنولوژی وابسته نیست، بلکه به کیفیت و توسعه نیروی انسانی نیز بستگی دارد. هرگونه غفلت از این حوزه، رشد و پایداری صنعت را با خطر مواجه می‌کند.

گروه اسمیران با این مدل، عملاً یک نظام جامع مدیریت منابع انسانی در زنجیره معدن و فولاد ایجاد کرده است. این سیستم نه‌تنها نیروی متخصص را آموزش می‌دهد و جذب می‌کند، بلکه با ارزیابی مستمر عملکرد، توسعه مهارت‌ها و حفظ سرمایه انسانی را نیز تضمین می‌نماید. طبق آموزه‌های بین‌المللی، این رویکرد، تأثیر مستقیم بر رشد بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید دارد.

پروژه گروه اسمیران موید این ادعاست که آموزش هدفمند و توسعه حرفه‌ای نیروی انسانی، علاوه بر بهره‌وری، به ثبات سازمانی و نوآوری نیز تکیه دارد. در این میان، پروژه چلچله، با ترکیب آموزش عملی و جهت‌دهی شغلی، تجربه ارزشمندی برای سایر صنایع نیز فراهم می‌آورد.